Passiefhuis
PASSIEFHUIS
Vanaf 1 juli 2020 moeten alle nieuw te bouwen gebouwen voldoen aan de Bijna Energie Neutrale Gebouw eisen (BENG). Daarmee worden strengere eisen gesteld om zo het energiegebruik te verlagen. De nieuwe BENG-eisen vervangen de huidige EPC voor nieuwbouw. De BENG-eisen zijn veel strenger wat betreft de energiezuinigheid van een gebouw. Bij de EPC was een minimale isolatie van de schil van het gebouw geen probleem, zolang je voldeed aan het bouwbesluit en het energieverlies compenseerde met bijvoorbeeld zonnepanelen. Met de nieuwe BENG-eisen zal er meer gekeken moeten worden naar hogere isolatiewaarden van de schil, naar een betere kierdichtheid en naar een beter ventilatiesysteem met warmteterugwinning (WTW), kenmerken die ook van toepassing zijn bij het zogenaamde Passiefhuis principe.
Het idee van het Passiefhuis is zo simpel en reeds duizenden jaren oud; gebruik de zon als warmtebron en probeer deze warmte zo goed mogelijk vast te houden. Wat je niet aan warmte verliest, hoef je niet op te wekken.
Hoewel men na het jaar 2000 de term Passiefhuis steeds vaker is gaan gebruiken is de term Passiefhuis eigenlijk al veel ouder. In de jaren zeventig van vorige eeuw heeft de Zweedse professor Bo Adamson de principes al in kaart gebracht voor een Passiefhuis. In 1996 had de Duitse professor Wolfgang Feist het Passiv Haus Institut in Darmstadt opgericht. De stichting Passief Bouwen is sinds 2006 de organisatie die passief bouwen in Nederland faciliteert en promoot.
Je zou denken dat het Passiefhuis alleen bedoeld is voor woningbouw, maar ook utiliteitscomplexen zoals kantoren, zorginstellingen, scholen en ziekenhuizen kunnen volgens de principes van het Passiefhuis ontworpen en gebouwd worden.
EXTREEM LAGE ENERGIEBEHOEFTE
Passiefhuis wordt ook wel een lage energiewoning genoemd. Bij passief ligt de nadruk op de eerste stap van Trias Energetica, het beperken van de energievraag. Bij het ontwerp moet het zonlicht voldoende warmte opleveren om de binnentemperatuur aangenaam te maken. De energie die verder nog nodig is kan worden opgewekt met zowel duurzame als fossiele energiebronnen. Dit betekend dat Passiefhuis niet per definitie energieneutraal is, maar het wel kan zijn door bijvoorbeeld het toevoegen van PV-panelen, een warmtepomp of een zonneboiler.
De energiebehoefte van een Passiefhuis mag maximaal 15 kWh/m2 per jaar aan energie voor ruimteverwarming zijn, en in totaal minder dan 60 kWh/m2 per jaar aan energie voor warm tapwater, verwarming en huishoudelijk stroomverbruik. Ter vergelijking; dit is ongeveer één derde van de nieuwe Beng 1 eis.
HET PASSIEFHUISCONCEPT
Het belangrijkste uitgangspunt voor het Passiefhuis is zorgvuldigheid. Het ontwerp moet goed uitgebalanceerd zijn; materialen, zon-oriëntatie, daglichttoetreding, detaillering, kierdichting, ventilatie en slimme installatietechniek leveren gezamenlijk een optimaal duurzaam ontwerp op.
Wat is er ‘passief’ aan passief bouwen?
De passieve zonne-energie wordt door een goed ontwerp en zonder tussenkomst van apparatuur gebruikt om het gebouw te verwarmen. Het benut de zonne-energie in de winter. En in combinatie met een goed geïsoleerde schil kan de warmte uit het Passiefhuis nauwelijks weg. Dezelfde isolatie in combinatie met overstekken, buitenzonwering en nachtventilatie houden ’s zomers de warmte buiten.
BOUWORIËNTATIE
Om zonnewarmte optimaal te kunnen benutten is noord-zuid oriëntatie essentieel. Zo veel mogelijk grote ramen op het zuiden (woonvertrekken) en aan de noordkant kleinere ramen. Zo kan de laagstaande zon in de wintermaanden naar binnen schijnen. Maar in de zomer is die zuidoriëntatie nog belangrijker om oververhitting te voorkomen. De hoogstaande zon wordt ’s zomers dan beter door overstekken en zonwering buiten gehouden.
VERWARMING OVERBODIG
In een Passiefhuis is vanwege de goede isolatie, alsmede passieve en interne warmtebronnen (respectievelijk de zon, bewoners en huishoudelijke apparaten) een standaard verwarmingssysteem overbodig. De kleine hoeveelheid extra benodigde warmte in de winter kan op een slimme manier via bijvoorbeeld het balansventilatiesysteem aangevoerd worden. Dat gebeurt in combinatie met een hoog rendement WTW-unit en, afhankelijk van situatie en ontwerp, een warmtepomp, zonnecollectoren of combinatietoestel die tevens warm tapwater leveren.
GEZOND EN COMFORTABEL
Een Passiefhuis is behalve energiezuinig ook bijzonder gezond en comfortabel. Er wordt continue gelijkmatig geventileerd met verse gezuiverde buitenlucht. Daardoor krijgen vocht, schimmel, pollen en insecten geen kans. De schilisolatie, triple glas en effectieve kierdichting zorgen voor zo weinig mogelijk koude oppervlakken, geen tochtverschijnselen en geluidsoverlast van buiten en altijd een gelijkmatige binnentemperatuur. Ventilatie via de ramen is niet meer nodig, maar overtollige warmte spuien door ramen te openen is geen enkel probleem.
KOSTEN
Passief Bouwen staat niet gelijk aan Duurder Bouwen, maar aan Bouwen met Zorg. Het kan uitstekend met de huidige technieken en materialen die op de markt aanwezig zijn. De extra kosten voor isolatie worden gecompenseerd met minder installaties kosten (en onderhoud). Hoewel de bouw wat duurder zal zijn door o.a. extra aandacht aan kierdichting e.d. staat daar tegenover een stuk lagere energiekosten op lange termijn en een gezond en comfortabel gebouw.